Stichting Zigeunermuziek
Comité van aanbeveling
Armando
Cherry Duyns
Ton Boersma
Stichting Zigeunermuziek
is opgericht in 2010 en heeft als doel het ten gehore brengen, ontwikkelen, ondersteunen van zigeunermuziek in het algemeen en (authentieke) Hongaarse zigeunermuziek in het bijzonder.
Bestuursleden
Sanne van Delft – Voorzitter
Dennis Cohen – Secretaris
Saskia Vos – Penningmeester
Laurens Moreno – Artistiek leider
Adres:
St. Zigeunermuziek
Zocherstraat 31’
1054 LR Amsterdam
T: 06-17100458
E: info@zigeunermuziek.com
KvK: 34319017
rek.nr: NL52 TRIO 0788 8986 47 t.n.v Stichting Zigeunermuziek
Met Cherry en Joke Duyns en Armando
In Memoriam: ARMANDO 1929 – 2018
Armando is overleden en ineens is de vergankelijkheid mij vreemd, terwijl ik die toch zo goed ken. De betekenis van dingen over generaties heen lijken toch belangrijk.
Als iemand zo oud wordt verwacht je het niet meer dat die overlijdt. Dat is maar goed ook en het was niet een onderwerp waar Armando het veel over had.
Het contact met hem is erin geslopen. Marike Verheul had me gevraagd om haar te vervangen in zijn kwartet. Het eerste optreden was op tv bij het spelprogramma ‘Wie ben ik’, gepresenteerd door Jeroen Krabbé. Ik had twee liedjes opgekregen en ter plekke speelde Armando twee andere die ik gelukkig kende uit het repertoire van de zigeunermuziek.
Het was spannend en dat bleef t ook. Armando was best stug en veeleisend. Omdat ik invaller was hield ik afstand. Zo ook een keer aan de bar en Armando vroeg waarom ik zo ver weg zat, en ik zei dat ik maar invaller was en bang me aan hen te hechten en dan weer weg te moeten. Hij zei dat hij best iemand was waar je je aan kunt hechten. Het leek me dat als iemand dat van zichzelf zegt, dat vast ook zo is. En dat is gebleken. Heel trouw mocht ik ook blijven toen Marike weer terug kwam en speelden we vaak als kwintet.
Ook toen hij niet meer speelde bleef hij me uitnodigen met ensembles en aten we af en toe een hapje samen. Hij vond mijn eten boeretriene-eten…
Het was fijn dat er iemand was die tot in de details begreep waar ik mee bezig ben, en dat hij er vriendelijke belangstelling voor had. Van de inhoud tot de uitvoering. De gemeenschappelijke liefde voor violisten als Magyari Imre, en zijn kennis van de Hongaarse zigeunermuziek was fijn om met hem te delen.
Zo zullen er veel mensen zijn nu die een memoriam schrijven of bedenken. Persoonlijke en over zijn kunst. Wat zijn kunst betreft was ik eerst behoorlijk cynisch. Ik vond hem vooral muzikant. We speelden veel tussen zijn schilderijen op openingen en hij las soms voor uit zijn werk tussen de muziek door. Van cynisch ben ik een grote fan geworden. Alle uitingen, over kleine of grote zaken worden nooit grof, heel fijn voor mijn tere kinderziel. Eén keer betrapte ik hem op een grofheid die mensen in de zaal vast zo opvatte in een stuk wat hij altijd voorlas. Hij was geschrokken, zei dat hij dat helemaal niet zo bedoelde en heeft het nooit meer voorgelezen.
Het was een fijne tijd met Armando. Overal waren altijd bijzondere mensen om hem heen en ik denk dat een grote nalatenschap is. Wat is mooier dan dat er zoveel mensen vriendelijke dingen over hem denken en zijn gerichte persoonlijke aandacht. De woorden over de kunst laat ik verder aan anderen.
Armando, “Dank u wel”. Dit naar de leeuw uit zijn verhaal.
Doelen van de Stichting Zigeunermuziek
Behoud en conservering:
Hongaarse muziek staat niet op schrift. De stichting wil een bijdrage leveren om deze muziek voor latere generaties te behouden. Dit doet ze door middel van een geluidsarchief en informatieverspreiding.
Kenniscentrum: Doorgeven van kennis over de liederen, de melodieën en hun harmonieën. Andere musici krijgen op verzoek toegang tot dit materiaal. Zo kunnen we ook jongere generaties muzikanten inspireren, zoals bijvoorbeeld Mariëlle van Luijk.Deze kennis gebruiken we ook bij de toelichtingen tijdens de concerten.
Op dit moment wordt deze muziek in Nederland nergens gedoceerd aan een conservatorium, maar het zou mooi zijn als dat in de toekomst wel zou gebeuren. De kennis die de stichting heeft vergaard, kan daarvoor ook worden gebruikt.
Archief: Archiveren van geluidsopnamen en transcripties hiervan, op termijn te ontsluiten voor derden
Behalve dat ze de Hongaarse zigeunermuziek levend houdt door die uit te voeren en verder te ontwikkelen, neemt Laurens Moreno al vele jaren de muziek op en noteert ze karakteristieke harmonieën en stemvoeringen. Dit is essentieel, aangezien deze muziek op geen enkele andere manier wordt vastgelegd. Artistiek leider Laurens Moreno heeft ruime ervaring met zowel het uitvoeren als inventariseren en archiveren van dit repertoire.
Het archief geeft een goede weergave van deze stijl zigeunermuziek zoals die tot nu toe ontwikkeld is. Vaak speelt een familie een bepaalde stijl en repertoire en is er een aantal stromingen te onderkennen. Het archief bevat vele uren opnamen, op minidisk en digitaal, die steeds meer worden ontsloten.
Het archief heeft bijvoorbeeld opnames van de volgende stromingen en musici:
a) Live-opnames van verschillende groepen uit Boedapest, repertoire van de Nederlandse zigeunerviolist Nello Mirando (die bij de primas Sándor Jaroka sr. gestudeerd heeft)
b) Opnames van de Váradi Gipsy Band, die de authentieke muziek speelt met alle nuanceringen die erbij horen en waaraan al eeuwen wordt geschaafd. Deze muziek die Tomy en Bandi Varadi van hun vader geleerd hebben, is in het archief gedetailleerd vastgelegd.
c)De stroming van Sándor Lakatos is vooral bekend geworden door Roby Lakatos. Van hem is een avond muziek opgenomen, in de stijl van zijn voorvaderen, die zelfs hij voor het grote publiek niet laat horen.
d) De allernieuwste generatie, onder wie Gyula Horváth, de opvolger van Lajos Boros. Er zijn ook mooie opnames van bijvoorbeeld Kallai Kis, Lajos Sarközy Jr. en Sr. en Gyula Csík die door wijlen Sándor Jaroka Jr. en Sr. zijn geïnspireerd.
e) Ook van Elemér Duka zijn opnames in het archief opgenomen. Hij is een cellist die in Boedapest aan de weg timmert als solist. Er zijn wel altijd cellisten geweest die meespelen in het orkest, maar Elemér is uniek omdat hij ook als primas een orkest leidt.
f) De concerten van het Laurens Moreno Ensemble worden ook opgenomen.
g) Een unieke collectie van oude 78-toeren grammofoonplaten met opnames van grootheden alsMagyari Imre, Racs Bela en Kis Lajos. Deze kunnen tijdens concerten, bijvoorbeeld in de pauze, op een opwindgrammofoon ten gehore worden gebracht. Zo krijgt de luisteraar een tijdsbeeld mee.Het archief van de stichting blijft zich uitbreiden met bijzondere opnames en uitgewerkte lessen. De stichting ziet het als haar eigen en unieke taak om inspanningen hiervoor te verrichten. Een belangrijk fundament waar de overige doelstellingen op rusten.
Bekendheid geven door middel van concerten en workshops:
De unieke manier van musiceren toelichten
De stichting wil bijdragen aan het levend houden van de Hongaarse zigeunermuziek en ook jongere generaties interesseren voor deze bijzondere muziek. Juist omdat deze muziek op het gehoor wordt overgeleverd, en niet is opgeschreven.
Bij de concerten worden de verschillende stijlen en liederen beknopt toegelicht door Laurens Moreno. Op deze manier wordt interesse gewekt en wordt deze waardevolle kennis verspreid.
Om de muziek weer terug te laten komen op de ‘golfslag van de tijd’, wil de stichting meer gelegenheid scheppen om er live naar te luisteren. De oudere generatie kent deze muziek nog wel – met name in de jaren vijftig was het een populair genre-, maar onze doelstelling is om ook jongeren te interesseren voor de Hongaarse zigeunermuziek. Laurens Moreno doet dit overigens ook in haar dagelijkse lespraktijk en andere activiteiten voor haar leerlingen, van jong tot oud.
De strijkersdidactiek in klassieke muziek is vooral gericht op bladmuziek. De stichting wil dan ook in de toekomst laagdrempelige workshops en lezingen geven, om mensen te laten ervaren hoe er ‘op het oor’ gemusiceerd wordt en meer kennis over deze muziek over te brengen, waardoor hopelijk een nieuw publiek wordt aangetrokken.
De stichting wil graag het palet van de Nederlandse wereldmuziek completeren en een plaats vinden voor de Hongaarse zigeunermuziek tussen bijvoorbeeld tango, jazz, flamenco en fado, en dit uit te voeren in kamermuziekachtige setting.